یکی از حساس ترین جراحی های ارتوپدی، جراحی آرتروپلاستی مفصل زانو یا همان جراحی تعویض مفصل زانو است. این جراحی به دلیل به کار گذاشتن پروتزهای مصنوعی به جای مفصل طبیعی و تخریب شده زانو، نیاز به مراقبت های بسیار دقیقی بعد از انجام جراحی دارد. مفصل زانو از مهم ترین و پرکاربردترین مفصل های بدن محسوب می شود و پس از جراحی تا اتمام دوران نقاهت بایستی تحت مراقبت های اصولی و درستی قرار بگیرد. به این ترتیب از ایجاد آسیب های احتمالی جلوگیری خواهد شد. در این مقاله قصد داریم به بررسی مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو بپردازیم. برای آشنایی بیشتر با این مراقبت ها تا پایان مطلب با ما همراه باشید.

 

دلایل انجام جراحی تعویض مفصل زانو

مفصل زانو از آسیب پذیرترین مفصل های بدن به شمار می آید و دلایل متعددی در بروز انواع آسیب دیدگی ها مؤثر هستند. برخی از آسیب دیدگی ها به طور ضربه های ناگهانی عارض می شوند و برخی دیگر ناشی از بیماری های استخوانی در طولانی مدت هستند. این آسیب دیدگی ها در صورت درمان نشدن به کمک سایر روش های درمانی، منجر به انجام جراحی تعویض مفصل زانو خواهد شد. از جمله شایع ترین دلایل انجام جراحی مفصل زانو عبارتند از:

• تخریب مفصل زانو در اثر حوادثی ناگهانی مانند تصادفات رانندگی
• از بین رفتن اجزای داخلی مفصل زانو به دلیل وارد شدن ضربه های مکرر و ادامه دار به مفصل زانو مانند مشاغل سنگین
• ابتلا به بیماری های استخوانی مانند آرتروز
• افزایش سن و فرسودگی بافت های مفصل زانو

مزایای جراحی تعویض مفصل زانو

انجام جراحی تعویض مفصل زانو و به کار گذاشتن پروتزهای مصنوعی، به عنوان آخرین گزینه درمانی برای بازگشت توانایی حرکتی مفصل زانو شناخته می شود. این روش درمانی نیز به نوبت خو دارای فواید و مزایایی است که می تواند برای بیمار به همراه داشته باشد. از جمله مزایای جراحی تعویض مفصل زانو عبارتند از:

• تسکین و التیام درد بیمار
• از بین رفتن تورم و التهاب شدید زانو
• بهبود عملکرد زانو پس از سپری کردن دوره نقاهت
• بازگشت به فعالیت های عادی روزانه
• از بین رفتن خشکی یا سفتی مفصل زانو و شنیدن نشدن صدای تق تق

 

مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

نتیجه بخش بودن جراحی تعویض مفصل زانو به چند عامل بسیار مهم بستگی دارد. مهارت، میزان تخصص، تجربه جراح آرتروپلاستی مفصل زانو و مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، مهم ترین عوامل برخورداری از نتیجه جراحی مطلوب هستند. در این بخش از مطلب، به بررسی بیشتر مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو خواهیم پرداخت.

مراقبت از زخم

زخم ایجاد شده روی زانو می تواند حدود 20 سانتی متر باشد و نیاز به تعویض پانسمان های منظم دارد. زمان تعویض پانسمان زخم توسط پزشک مربوطه مشخص می شود. تا زمانی که از محل زخم، ترشحات مایعی خارج می شوند و پانسمان لکه دار و خیس می شود، بایستی به طور منظم تعویض شود تا از بروز عفونت جلوگیری شود. تا زمان کشیده نشدن بخیه ها، باید محل زخم با استفاده از پانسمان پوشیده بماند و از شستشوی آن خودداری شود.

استفاده از وسیله های کمکی

پس از تعویض مفصل زانو، پزشک از بیمار می خواهد راه برود. همچنین پس از ترخیص از بیمارستان، مدت زمان مشخصی برای راه رفتن در خانه تعیین می کند. در این هنگام بیمار بایستی از وسیله های کمکی مانند عصا یا واکر استفاده کند. استفاده از این وسیله ها، باعث حفظ تعادل بیمار می شود و از وارد شدن فشار مضاعف بر زانو جلوگیری می کند. توصیه می شود تا چندین هفته بیمار به هنگام راه رفتن، یک همراه داشته باشد. به هنگام نیاز به سرویس بهداشتی باید از توالت فرنگی استفاده کند.

مصرف داروهای تجویزی

پس از پایان جراحی تعویض مفصل زانو، داروهای تسکین دهنده، آرام بخش و ضد درد به بیمار تزریق می شوند. سپس پزشک مربوطه داروهای ضد درد و ضدالتهاب غیراستروئیدی به صورت خوراکی و تزریقی برای بیمار تجویز می کند. تمامی این داروها باید در زمان دقیق و مشخص شده، مصرف شوند. همچنین مصرف داروهای انعقاد کننده خون به منظور پیشگیری از لخته شدن خون پس از جراحی، باید توسط پزشک تحویز شده باشند.

برنامه غذایی سالم

نوشیدن مایعات فراوان و مصرف مواد غذایی مقوی از توصیه های مهم بعد از جراحی تعویض مفصل زانو هستند. بی اشتها بودن بعد از هر جراحی امری طبیعی است؛ ولی رفته رفته این مشکل رفع می شود. مصرف مواد غذایی حاوی آهن، ویتامین K و ویتامین C اهمیت بالایی دارد. همچنین بایستی از مصرف نوشیدنی های الکلی خودداری شود و نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه به کمترین میزان خود برسد.

جلوگیری از عفونت و خونریزی

افرادی که تحت جراحی تعویض مفصل زانو قرار گرفته اند بایستی بهداشت دهان و دندان، خراشیدگی پوست و مجاری ادرار خود را به درستی رعایت کنند. ورود هر نوع باکتری و عفونت به بدن از طریق هر یک از بخش های بدن و انتقال آن به پروتزهای زانو از طریق جریان خون، منجر به عفونی شدن بدن و در نتیجه مفصل زانو می شود.
به طور معمول بعد از 7 تا 10 روز پس از جراحی، پزشک اقدام به کشیدن بخیه ها می کند.

انجام معاینه های دوره ای

زمان مراجعه به پزشک متخصص در هر بار مراجعه، مشخص می شود. به هنگام مراجعه به پزشک، معاینات لازم انجام می شوند و در صورت بروز هر نوع مشکلی، هر چه سریع تر نسبت به آن اقدام درمانی خواهد شد. با گذشت زمان و بهبودی زانو، طول زمان مراجعه به پزشک نیز بیشتر می شود.

شرکت در جلسه های فیزیوتراپی

انجام فعالیت های بدنی و تمرین های ورزشی سبک بعد از جراحی، اهمیت بسیار زیادی دارد. بعد از حدود 2 هفته از جراحی، باید حرکت های از پیش تعیین شده توسط پزشک به درستی و منظم انجام شوند. شاید ابتدا انجام این حرکت ها به همراه درد باشند؛ ولی رفته رفته از درد آن نیز کاسته می شود. در معاینه های دوره ای، پزشک زمان شرکت در جلسه های فیزیوتراپی را تعیین می کند. شرکت در این جلسه ها باعث توان بخشی و تقویت عضلات زانو و افزایش دامنه حرکتی زانو بعد از جراحی خواهد شد.

مراجعه به پزشک

در مطالب فوق پیرامون مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو بررسی شد. بعد از جراحی آرتروپلاستی مفصل زانو بایستی از لوازم کمکی مانند واکر و عصا استفاده شود و به هنگام خوابیدن فشار زیادی بر مفصل زانو وارد نشود. مراقبت از زخم و پیشگیری از عفونت و خونریزی آن از سایر مراقبت های بعد از جراحی هستند. دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده فوق تخصص ارتوپدی، تومورهای استخوانی و عضلانی، تجربه و تخصص کافی در زمینه ترمیم آسیب دیدگی های زانو و لگن دارد. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده برای درمان آسیب دیدگی های زانو و همچنین تعویض مفصل زانو اقدام کنید.