به وضعیتی که در آن، پاها با یکدیگر طول نابرابری داشته باشند، عارضه کوتاهی پا گفته می شود. دلایل متعددی باعث انواع کوتاهی پا در بیماران می شود. بسته به انواع و علت کوتاهی پا، روش های جراحی و غیر جراحی برای درمان این اختلال در نظر گرفته می شود. باید یادآور شد برخی از نابرابری موجود در طول پاها قابل درمان نیستند و برای دانستن آن لازم است از روش های تشخیصی استفاده شود. کوتاهی پا می تواند عوارض مختلفی برای بیمار داشته باشد. در این مقاله قصد داریم به بررسی علت کوتاهی پا و روش های درمان آن بپردازیم. برای دریافت اطلاعات بیشتر پیرامون عوارض ناشی از کوتاهی پا تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می خوانید
انواع اختلال کوتاهی پا
اختلاف طول پاها یا سندروم کوتاهی پا تا حدود 1.5 سانتی متر می تواند طبیعی و قابل تحمل باشد؛ ولی اختلاف بیشتر از این اندازه، عوارض آن را برای بیمار غیر قابل تحمل می سازد. این اختلاف بیش از اندازه طول پاها در دو نوع متفاوت ظاهر می شود. در ادامه به بررسی انواع اختلال کوتاهی پا می پردازیم.
آناتومیک
کوتاهی پا آناتومیک همان کوتاه بود ساختاری پا ها از یکدیگر است. در نوع آناتومیک، طول استخوان یکی از پاها به طور فیزیکی کوتاه تر از پای دیگری است. این نوع اختلاف طول پاها در اثر عوامل مادرزادی یا در اثر عوامل اکتسابی مانند بیماری، ضربه، شکستگی و… در فرد ایجاد می شود و برای اصلاح آن از روش های جراحی و غیر جراحی استفاده می کنند.
عملکردی
کوتاهی پا از نوع عملکردی، به صورت غیر ساختاری است. علت کوتاهی پا در نوع عملکردی، کوتاهی استخوانی و فیزیکی اندام نیست؛ بلکه تغییراتی در مکانیک عملکردی پا باعث اختلاف طول دو پا از یکدیگر می شود. برای مثال می توان گفت، انقباض مفصل، ضعف و کوتاهی عضلانی و منطبق نبودن محور مکانیکی استاتیک باعث حرکت غیر عادی مفصل ران، زانو و مچ پا می شود. در نهایت اختلال کوتاهی پا در بیمار مشاهده می شود.
شایع ترین دلایل کوتاهی پا
بنا به مطالب پیش، دلیل مشخصی برای ایجاد اختلاف در طول پاها وجود دارد. کوتاهی پا به دلایل مختلفی مادرزادی و غیر مادرزادی در بیمار مشاهده می شود. در دلایل مادرزادی کوتاهی پا از بدو تولد همراه بیمار بوده است و در دلایل غیر مادرزادی، بیمار به صورت اکتسابی به این عارضه استخوانی مبتلا شده است. در این بخش از مطلب به شایع ترین دلایل کوتاهی پا خواهیم پرداخت.
- مبتلا بودن به بیماری های مادرزادی مانند نوروفیبروماتوز، اگزوستوز متعدد و بیماری اولیر
- ابتلا به عفونت استخوانی یا التهاب مفصلی در دوران کودکی
- ایجاد شکستگی قبلی در استخوان های ران و ساق پا و جوش خوردن نابرابر طول پاها
- آسیب دیدگی صفحه رشد استخوان ران یا ساق پا در اثر وارد شدن ضربه و رشد نادرست استخوان
- ابتلا به بیماری های عصبی و عضلانی مانند فلج اطفال
- شکل گیری نامناسب عضلات و رباط های پا به طور مادرزادی
- ابتلا به اختلال پا چنبری
عوارض ناشی از کوتاهی پا
هر نوع اختلاف و نغییر در طول اندام ها و استخوان بندی، بسته به میزان اختلاف آن، علائم و عوارض کم و بیشی به همراه دارد. کوتاهی پا و اختلاف بین طول پاها نیز می تواند مشکلاتی برای بیمار ایجاد کند. از جمله عوارض ناشی از کوتاهی پا عبارتند از:
- مشکلاتی در راه رفتن مانند لنگیدن پا
- احساس درد در پشت پا، مفصل لگن، مفصل زانو و مچ پا
- قرار گرفتن مهره های ستون فقرات در وضعیت نامناسب و احساس درد کمر
- شکستگی استرسی و فشاری استخوان های پا
- کوتاه تر بودن طول گام در پای کوتاه تر
- مصرف انرژی بیشتر و خستگی زودرس
نحوه تشخیص کوتاهی پا
با مشاهده علائم و عوارض ناشی از کوتاهی پا، بایستی بیمار به متخصص ارتوپد مراجعه نماید. در ابتدا، پزشک متخصص از وضعیت بیمار و تشدید علائم رنج آور در حالت های مختلف شرح کاملی می گیرد. سپس از روش های ساده مانند اندازه گرفتن طول پاها و راه بردن بیمار پی به وجود اختلاف طول پاها از یکدیگر می برد. در ادامه، برای بررسی های بیشتر بیماری و علت ایجاد آن از تست های آزمایشگاهی استفاده می کند. این تست ها عبارتند از:
- انجام آزمایش خون
- تصویر برداری تمام قد به روش اشعه ایکس
- انجام سی تی اسکن از بافت های استخوانی و بافت های نرم پاها
- انجام اسکنوگرام
روش های غیر جراحی درمان کوتاهی پا
نتایج حاصل از تست های آزمایشگاهی، اختلاف دقیق بین دو پا را مشخص می کنند. از طرفی برای شروع درمان و اصلاح کوتاهی پا، شرایط سنی بیمار، میزان اختلاف طول پاها و علت بروز این عارضه بررسی می شوند. چنانچه طول پاها کمتر از 2 سانتی متر باشد، پزشکان متخصص این اختلاف را جزئی می دانند و برای اصلاح آن از روش های غیر جراحی استفاده می کنند. از جمله روش های غیر جراحی درمان کوتاهی پا عبارتند از:
استفاده از کفی طبی
کفی های طبی در اندازه های مختلفی تولید می شوند که در داخل کفش گذاشته می شوند. به کمک این کفی ها، اندازه پاها با یکدیگر برابر خواهند شد و از علائم رنج آور آن به میزان زیادی کاسته می شود. با استفاده از کفی های طبی، وضعیت راه رفتن، ایستادن و دویدن بیمار بهبود پیدا می کند.
فیزیوتراپی
در اغلب موارد برای کاستن درد کوتاهی پا از نوع عملکردی از روش فیزیوتراپی استفاده می کنند. در فیزیوتراپی عضله های مختلفی مانند عضله همسترینگ، عضله گلابی شکل، عضله ایلیوپسواس، عضله نزدیک کننده ران و… کشش داده می شوند. از رایج ترین درمان های فیزیوتراپی، مراقبت کایروپراکتیک است که در تنظیم مهره های ستون فقرات بسیار مؤثر است.
روش جراحی درمان کوتاهی پا
استفاده از روش جراحی برای اختلاف های بیش از اندازه بین پاها در نظر گرفته می شود. جراحی به دو شیوه کوتاه کردن ساق پای بلند و افزایش طول پای کوتاه انجام می شود. برای بیمارانی که دوران رشد آن ها به اتمام رسیده است، از کوتاه کردن ساق پای بلند با تراشیدن بخشی از استخوان پا طی جراحی باز استفاده می کنند. برای بیمارانی که اختلاف طول بین دو پا با یکدیگر بسیار زیاد است، از روش جراحی افزایش طول پا استفاده می کنند.
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی علت کوتاهی پا و روش های درمان آن پرداخته شد. ابتلا به بیماری های مادرزادی، بیماری عصبی و عضلانی، ناموزون جوش خوردن پاها، رشد غیر طبیعی استخوان پا و… از جمله دلایل وجود اختلاف در طول پاها از یکدیگر هستند. برای درمان آن از کفی طبی، فیزیوتراپی مانند کایروپراکتیک و روش جراحی استفاده می کنند. دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده فوق تخصص ارتوپدی، تومورهای استخوانی و عضلانی، تجربه و تخصص کافی در زمینه ترمیم آسیب دیدگی های زانو و لگن دارد. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده برای تشخیص و درمان کوتاهی پا اقدام کنید.
