ستون فقرات به عنوان یکی از مهم ترین و حساس ترین بخش های بدن محسوب می شود. شکستگی استخوان ها و مهره های ستون فقرات مشابه با شکستگی استخوان های سایر بخش های بدن نمی تواند باشد. ایجاد شکستگی در ستون فقرات منجر به برخورد استخوان های خرد شده با رگ های عصبی موجود در ستون فقرات می شود. این برخورد می تواند عوارض و علائم دردناکی برای بیمار به همراه داشته باشد. در این مقاله قصد داریم به بررسی علائم شکستگی ستون فقرات، دلایل شکستگی و همچنین روش های تشخیص و درمان آن بپردازیم. برای آشنایی بیشتر با روش های پیشگیری از شکستگی ستون فقرات تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می خوانید
آناتومی ستون فقرات
ستون فقرات در مجموع از 24 استخوان تشکیل یافته است که هر یک از این استخوان ها با نام مهره های ستون فقرات شناخته می شوند. در بین این مهره ها، 7 عدد مهره های گردنی، 12 عدد مهره های بالا تا وسط کمر و 5 عدد آن ها مهره های پایین کمری هستند. این مهره ها وظیفه خم شدن به پایین یا چرخیدن به یک سمت را بر عهده دارند. با ایجاد شکستگی در هر یک از این استخوان ها و مهره ها، عملکرد بسیاری از فعالیت های ساده بدن دچار مشکلاتی خواهد شد.
انواع شکستگی ستون فقرات
شکستگی ستون فقرات براساس میزان خفیف یا شدید بودن آسیب دیدگی و همچنین محل شکستگی در انواع مختلفی دسته بندی می شوند. برای درمان شکستگی ستون فقرات، شناخت نوع شکستگی اهمیت زیادی دارد. در این بخش از مطلب به بررسی انواع شکستگی ستون فقرات می پردازیم.
- شکستگی خمیدگی: از دو نوع شکستگی فشاری و انفجاری تشکیل می شود. شکستگی فشاری اغلب به دلیل پوکی استخوان و در بخش جلویی مهره رخ می دهد. شکستگی انفجاری، مهره از دو قسمت پشت و جلو آسیب می بیند و ارتفاع آن نیز کمتر می شود.
- شکستگی چرخشی: این نوع شکستگی از چرخش یا خمیدگی غیر عادی و ناگهانی مهره ها به طور عرضی ناشی می شود.
- شکستگی دررفتگی: در این نوع شکستگی، ستون فقرات ناپایدار می شود و علت اصلی آن تحلیل رفتن غضروف های بین مهره ها عنوان می شود.
علائم شکستگی ستون فقرات
ایجاد هر نوع شکستگی در ستون فقرات می تواند علائم و عوارض خفیف یا شدیدی به دنبال داشته باشد. شدت آسیب دیدگی و میزان شکستگی در شدت میزان بروز علائم آن دخالت دارند. تغییر در حرکت بدنی به عنوان اصلی ترین علامت شکستگی ستون فقرات شناخته می شود. در حالت کلی، مهم ترین علائم شکستگی ستون فقرات عبارتند از:
- احساس کمر دردهای ناگهانی و ادامه دار و مزمن
- احساس درد از ناحیه بالای شانه ها تا پایین کمر
- کمتر شدن کمر درد در زمان استراحت و تشدید آن در زمان راه رفتن و ایستادن
- گوژ پشتی و خمیده شدن پشت
- محدودیت دامنه حرکتی بدن برای انجام حرکت های ساده خم شدن یا چرخیدن
- کاهش قد بدن به دلیل فشرده شدن مهره ها و خم شدن کمر
- گزگز و بی حسی کمر و ایجاد اختلال در راه رفتن
- اختلال در کنترل ادرار و مدفوع به دلیل شکستگی شدید و وارد شدن فشار مضاعف بر رگ های عصبی
دلایل شکستگی ستون فقرات
شکستگی در استخوان ها و مهرهای ستون فقرات بنا به دلایل متعددی به وجود می آید. هر یک از این دلایل خود علتی بر خفیف یا شدید بودن شکستگی ستون فقرات هستند. از جمله مهم ترین دلایل شکستگی ستون فقرات عبارتند از:
- افرادی که از عارضه پوکی استخوان شدید رنج می برند، با ایجاد فشارهای سبک روی استخوان های ضعیف و شکننده می توانند منجر به شکستگی آن ها شوند. از جمله این فشارهای سبک می توان به انجام فعالیت های ساده روزانه، عطسه، بلند کردن اجسام سبک وزن و… اشاره کرد.
- افرادی که به دلیل تروما یا وارد شدن ضربه های ناگهانی در حوادثی مانند تصادف، افتادن از ارتفاع و انجام تمرین های ورزشی با شکستگی ستون فقرات مواجه می شوند.
- افرادی که به دلیل ابتلا به انواع سرطان های استخوانی و انتشار آن به مهره های ستون فقرات دچار تخریب قسمتی از استخوان های این بخش از بدن می شوند.
نحوه تشخیص شکستگی ستون فقرات
بیمار با علائم اولیه کمر دردهای خفیف تا شدید و اختلال در انجام فعالیت های ساده به پزشک متخصص مراجعه می کند. پزشک پس از گرفتن شرح حال بیمار پیرامون علت احتمالی آسیب دیدگی اقدام به انجام معاینات فیزیکی می کند. در طی این معاینات، با حرکت دادن پا و قرار دادن کمر در موقعیت های مختلف میزان احساس درد را توسط بیمار بررسی می کند. در ادامه برای تشخیص دقیق تر از روش های آزمایشگاهی استفاده می کند. از جمله این روش ها عبارتند از:
- انجام آزمایش های خون و ادرار برای بررسی پوکی استخوان
- تصویر برداری به روش های اشعه ایکی، سی تی اسکن و ام آر آی برای بررسی جزئیات شکستگی مهره ها
روش های درمان شکستگی ستون فقرات
نتایج به دست آمده از آزمایش ها و تصویر برداری ها، علت شکستگی ستون فقرات و در نهایت نوع روش درمانی آن را مشخص می کنند. به طوری که برای هر نوع شکستگی یا هر علت، روش درمانی ویژه ای در نظر گرفته می شود. در ادامه به بررسی روش های درمان شکستگی ستون فقرات خواهیم پرداخت.
- داشتن استراحت کافی و خودداری از انجام فعالیت های سنگین
- تجویز داروهای مشکن و ضد درد برای کاهش کمر درد
- استفاده از کمربند های طبی برای افزایش میزان پایداری ستون فقرات
- شرکت در جلسه های فیزیوتراپی و تکمیل دوره درمان برای افزایش توانایی و تقویت عضلات ستون فقرات و افزایش دامنه حرکتی بدن
- انجام جراحی ورتبروپلاستی برای تزریق سیمانی به داخل مهره و حفظ پایداری آن در شکستگی ستون فقرات
- انجام جراحی برای برداشتن بخشی از استخوان ستون فقرات در افراد مبتلا به سرطان استخوان و همچنین استفاده از روش پرتو درمانی
روش های پیشگیری از شکستگی ستون فقرات
در برخی موارد غیر خادثه ای می توان از بروز شکستگی ستون فقرات جلوگیری به عمل آورد. از جمله روش های پیشگیری از شکستگی ستون فقرات عبارتند از:
- حفظ حالت بدنی در موقعیت های درست و مناسب
- خودداری از خم شدن و چرخیدن های ناگهانی ستون فقرات
- داشتن برنامه ورزشی سالم و مداوم
- خودداری از مصرف سیگار و استعمال سایر دخانیات
- محدود کردن مصرف نوشیدنی های الکلی
- داشتن برنامه غذایی سالم برای تقویت استخوان های بدن
- مصرف مکمل های کلسیم ویتامین D با تجویز پزشک
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی علائم شکستگی ستون فقرات و همچنین دلایل ایجاد و روش های درمان و پیشگیری آن پرداخته شد. از جمله شایع ترین علائم بروز یافته می توان به احساس شدید درد کمر، اختلال در راه رفتن، خم شدن و چرخش اشاره داشت. مصرف داروهای مسکن، فیزیوتراپی، استراحت، استفاده از کمربند و در نهایت انجام عمل جراحی از روش های درمان شکستگی ستون فقرات هستند. دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده فوق تخصص ارتوپدی، تومورهای استخوانی و عضلانی، تجربه و تخصص کافی در زمینه ترمیم آسیب دیدگی های زانو و لگن دارد. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده برای درمان و ترمیم شکستگی ستون فقرات اقدام کنید.
