یکی از شایع ترین بیماری های مادرزادی و بد شکلی استخوان پا، ناهنجاری پاچنبری است. این نوع ناهنجاری پا، علائم دردناکی برای نوزاد تازه به دنیا آمده ندارد. ولی بایستی پاچنبری در همان دوران نوزادی و کودکی درمان شود؛ در غیر این صورت، فرم استخوان بندی پاهای کودک به همان شکل باقی می ماند و با گذشت زمان مشکلات و عوارض زیادی برای بیمار ایجاد می کند. در این مقاله قصد داریم با بررسی انواع ناهنجاری پاجنبری، به علائم، دلایل ایجاد، عوارض ناشی از آن و همچنین روش های درمان پاچنبری بپردازیم. برای دریافت اطلاعات افزون تر پیرامون پاچنبری تا پایان مطلب با ما همراه باشید.

 

ناهنجاری پاچنبری چیست؟

پاچنبری نوعی ناهنجاری و دفورمیته استخوانی است که با نام های پا چماغی یا کلاب فوت (Clubfoot) شناخته می شود. در ناهنجاری پاچنبری، تاندون هایی که عضلات پا را به استخوان های مچ پا وصل می کنند، کوتاه تر و سفت تر می شوند. کوتاهی و سفتی تاندون ها موجب چرخیدن مچ پا به سمت داخل می شود. بنا به تحقیقات انجام شده از هر 1000 نوزاد، 1 نوزاد با ناهنجاری پاچنبری به دنیا می آید و همچنین شیوع آن در نوزادان پسر 2 برابر نوزادان دختر است. بیش از 50 درصد نوزادان مبتلا به پاچنبری، در هر دو پا با این بدشکلی استخوانی درگیر هستند.

انواع ناهنجاری پاچنبری

ناهنجاری پاچنبری بر اساس سوابق بیماری، در دو گروه منفرد و غیر منفرد دسته بندی می شود. در ادامه به بررسی این دو گروه می پردازیم.

پاچنبری منفرد

شایع ترین نوع پاچنبری، پاچنبری منفرد است که بیشتر نوزادان با این نوع بدشکلی استخوانی به دنیا می آیند. نوزادی که به پاچنبری منفرد مبتلا است، هیچ نوع سابقه پزشکی و بیماری استخوانی ندارد.

پاچنبری غیر منفرد

نوع دیگر ناهنجاری پاچنبری که نوزادان کمتری به آن مبتلا می شوند، پاچنبری غیر منفرد است. این نوع پاچنبری همراه با انواع بیماری های عصبی و عضلانی دیگری مانند آرتروگریپوز و اسپینا بیفیدا است. در این صورت، بدشکلی استخوانی، مقاومت بیشتری نسبت به روش های مختلف درمانی دارد.

 

شایع ترین علائم ناهنجاری پاچنبری

علائم ظاهر شده در ناهنجاری پای چنبری نسبت به شدت بدشکلی استخوانی می توانند خفیف یا شدید باشند. این علائم به راحتی قابل مشاهده و هشداری برای مراجعه سریع نوزاد به متخصص ارتوپد هستند. شایع ترین علائم ناهنجاری پاچنبری عبارتند از:

• چرخش پا لای پا به سمت پایین و داخل
• قوس بیش از اندازه پا و چرخیدن پاشنه پا به سمت داخل
• سر و ته به نظر رسیدن شکل پا در موارد شدید
• نداشتن رشد کافی در عضلات ساق پا
• کوتاهی پا در صورت درگیر شدن تنها یکی از پاها

 

دلایل ایجاد ناهنجاری پاچنبری

بر اساس تحقیقات انجام شده تا به امروز علت دقیق و مشخصی برای ایجاد ناهنجاری پاچنبری یافت نشده است. ولی دانشمندان و متخصصان بر این باور هستند که عوامل ترکیب یافته ای از دو عامل ژنتیکی و عامل محیطی می توانند در بروز این بدشکلی استخوانی دخیل باشند. در ادامه به ریسک فاکتورهای ایجاد ناهنجاری پاچنبری می پردازیم.

• نوزادانی که در خانواده نزدیک خود سابقه ابتلا به پاچنبری وجود داشته باشد، احتمال ابتلای آن ها به این بیماری افزایش پیدا می کند.
• مادرانی که در دوران بارداری خود موارد مخدر، سیگار و نوشیدنی های الکل مصرف می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به عارضه پاچنبری قرار دارند.

مشکلات و عوارض ناشی از ناهنجاری پاچنبری

پس از به دنیا آمدن نوزاد و مشاهده علائم پاچنبری لازم است در سریع ترین زمان به پزشک متخصص مراجعه شود. تا زمانی که نوزاد شروع به راه رفتن نکرده است، عوارض دردناکی را احساس نمی کند. به تعویق انداختن شروع روند درمانی می تواند مشکلات و عوارض سختی به همراه داشته باشد. از جمله این عوارض عبارتند از:

• کاهش و محدودیت های حرکتی در زمان انجام فعالیت های ساده
• بروز بیماری آرتریت
• کاهش اعتماد به نفس بیمار به دلیل ضعف و بد شکلی استخوانی
• توانایی نداشتن در راه رفتن عادی و طبیعی

 

نحوه تشخیص ناهنجاری پاچنبری

ناهنجاری پاچنبری نهایتاً در هفته بیستم بارداری توسط تصاویر به دست آمده از سونوگرافی تشخیص داده می شود. در اغلب موارد پاجنبری از روی علائم ظاهری پاها تشخیص داده می شود. به دلیل نرم و غضروفی بودن استخوان های پا، نتایج رادیوگرافی برای تشخیص دقیق پاچنبری کاربردی ندارند. تصویر برداری به کمک اشعه ایکس بعد از سفت شدن استخوان ها، میزان انحراف و قوسی پا را نشان می دهد.

 

روش های درمان ناهنجاری پاچنبری

با توجه به اینکه بافت عضلانی و استخوانی نوزاد نرم است و انعطاف پذیری بالایی دارد، امروزه درمان پاچنبری به روش های غیر جراحی پیشرفته، نتایج مطلوبی به دنبال دارد. با استفاده از این روش ها، نیاز به انجام عمل جراحی کاهش پیدا می کند. در این بخش از مطلب به بررسی انواع روش های درمان ناهنجاری پاچنبری می پردازیم.

فیزیوتراپی

جلسات فیزیوتراپی شامل انجام حرکات کششی و ماساژ درمانی است. در اغلب کودکان مبتلا به پاچنبری شرکت در فیزیوتراپی لازم است که بدشکلی پا به تدریج اصلاح و درمان شود. پیشرفت درمان در هر جلسه از فیزیوتراپی توسط کارشناس فیزیوتراپ بررسی می شود و نتایج آن به پزشک مربوطه برای ادامه درمان انتقال داده می شود.

روش پونستی

از پرکاربردترین و مؤثرترین روش های درمان و اصلاح پاچنبری، روش پونستی یا همان گچ گیری است. در این روش، اصلاح پا به صورت تدریجی و با گچ گیری مکرر انجام می شود. فرایند درمان این روش در حدود 6 تا 8 هفته طول می کشد که از مهم ترین مزایای آن می توان به استفاده نکردن از تیغ جراحی اشاره کرد.

استفاده از بریس

بریس های طبی شبیه به کفش های ثابت هستند که پاها را در وضعیت درست تر و مناسب تری قرار می دهند. نوع بریس توسط پزشک مربوطه تعیین می شود که مناسب ترین آن ها، پس از اصلاح وضعیت پاچنبری، احتمال عود و بازگشت آن را به حداقل می رساند. اغلب در زمان خواب از بریس استفاده می کنند.

عمل جراحی

آخرین روش درمانی برای اصلاح پاچنبری استفاده از روش عمل جراحی است. چنانچه روش های غیر جراحی نتایج مطلوبی نداشته باشند یا اینکه سن کودک افزایش یابد، پزشک معالج مجبور به انتخاب گزینه جراحی خواهد شد. طی این جراحی، طول تاندون های پا را افزایش می دهند.

مراجعه به پزشک

در مطالب بالا به بررسی ناهنجاری پاچنبری، علائم، دلایل و روش های درمان آن پرداختیم. پاچنبری نوعی ناهنجاری مادرزادی است که در دو نوع منفرد و غیر منفرد بروز پیدا می کند. نوع منفرد آن شایع ترین نوع پاچنبری است که به روش های پونستی، بریس، فیزیوتراپی و عمل جراحی درمان می شود. دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده فوق تخصص ارتوپدی، تومورهای استخوانی و عضلانی، تجربه و تخصص کافی در زمینه ترمیم آسیب دیدگی های زانو و لگن دارد. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده برای درمان پاچنبری به روش های مؤثر اقدام کنید.