پوکی استخوان نوعی بیماری محسوب می شود که در اثر تضعیف و کم تراکمی استخوان عارض می شود. این بیماری اغلب با افزایش سن آشکار می شود و به مرور زمان نیز گسترش پیدا می کند. از آن جایی که پوکی استخوان عوارض رنج آوری مانند شکسته شدن سریع استخوان در اثر ضربات و فعالیت های خفیف به همراه دارد، بررسی علت و درمان به موقع آن بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله قصد داریم پیرامون علت پوکی استخوان، علائم و همچنین انواع روش های درمانی آن بررسی داشته باشیم. در صورتی که از بیماری پوکی استخوان رنج می برید تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می خوانید
پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان با نام علمی استئوپروز شناخته می شود و به معنای کاهش تراکم بافت استخوانی است. طی این بیماری، از قدرت و توانایی استخوان کاسته می شود و شکنندگی مضاعفی مشاهده می شود. پوکی استخوان مختص یک بخشی از استخوان نیست و این عارضه به تدریج پیشرفت می کند و در بین کل استخوان های بدن گسترش پیدا می کند. شایع ترین استخوان هایی که تحت تأثیر پوکی استخوان قرار می گیرند، ستون فقرات، مچ دست، دنده ها و لگن هستند. در برخی مواقع شدیدتر، نیاز به وارد شدن ضربات خفیف برای شکستگی استخوان نیست؛ زیرا حتی با یک سرفه کردن نیز شاهد شکستگی استخوان خواهیم بود.
از مهم ترین عوارض ناشی از استئوپروز می توان به قوز و خم شدن کمر، راه رفتن با وسیله های کمکی مانند واکر و عصا می توان اشاره داشت.
پوکی استخوان با چه علائم و نشانه هایی همراه است؟
پوکی استخوان در مراحل ابتدایی شروع بیماری بدون علامت است و بیمار از کم تراکمی استخوان های خود بی اطلاع است. گسترش و افزایش شدت پوکی استخوان، علائمی به همراه خواهد داشت که هشدار دهنده هستند. بروز این علائم و نشانه ها، مراجعه به متخصص ارتوپد و آغاز دوره های درمانی را ضروری می کند. در ادامه به شایع ترین علائم ناشی از پوکی استخوان خواهیم پرداخت.
احساس درد به صورت ناگهانی و با شدت بالا نشان از پوکی استخوان دارد. این درد با لمس یا فشار وزنی بالا، افزایش پیدا می کند و در برخی موارد بیمار قدرت حرکتی خود را از دست می دهد.
در مواردی که پوکی استخوان شدت پیدا می کند، استخوان های تضعیف شده در اثر افتادن یا ضربات کوچک شکسته می شوند. شکستگی مداوم استخوان های مچ دست، مهره ها و لگن از اصلی ترین علائم پوکی استخوان به شمار می آیند.
علت پوکی استخوان چیست؟
دلایل متعددی برای بروز پوکی استخوان شناسایی شده است. شناخت این دلایل می تواند مسیر درمانی مؤثری در پیش روی پزشک متخصص قرار دهد. در ادامه به بررسی مهم ترین دلایلی که منجر به بروز پوکی استخوان می شوند، خواهیم پرداخت.
سن
با افزایش سن، بروز پوکی استخوان افزایش پیدا می کند. به طور معمول پس از سن 35 سالگی، ساخت و ساز استخوان در بدن کاهش پیدا می کند و از 50 سالگی به بعد استخوان ضعیف تر و شکننده تر می شود.
جنسیت
زنان به دلیل گذراندن دوران یائسگی بیشتر از مردان با خطر بروز پوکی استخوان مواجه هستند.
ژنتیک
افرادی که در بین اعضای خود دارای سابقه ابتلا به پوکی استخوان هستند، امکان ابتلای این افراد به پوکی استخوان بیشتر از دیگران است.
تغذیه
کاهش مواد معدنی مهمی مانند کلسیم و ویتامین D به دلیل نداشتن تغذیه مناسب، منجر به پوکی استخوان زودرس می شود.
داروها
مصرف برخی داروها مانند مصرف بیش از حد کورتون ها و همچنین سپری کردن دوره های درمانی از جمله شیمی درمانی، عوارضی مانند پوکی استخوان را به دنبال دارند.
رفتارها
افرادی که به دلیل داشتن شغل های پشت میز نشینی ناچار هستند در مدت زمان طولانی یک موقعیت داشته باشند، در معرض پوکی استخوان قرار دارند. همچنین مصرف بیش از اندازه سیگار و الکل، احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.
بیماری ها
برخی از بیماری ها می توانند باعث بروز پوکی استخوان شوند؛ از جمله این بیماری ها عبارتند از:
- مشکلات گوارشی
- یائسگی
- روماتیسم مفصلی
- کاهش سطح تستوسترون در مردان
- کم کاری تیروئید
- آسم
- بی تحرکی در اثر سکته مغزی
- سرطان سینه در زنان
- سرطان پروستات در مردان
- دیابت
پوکی استخوان چگونه تشخیص داده می شود؟
پس از انجام معاینات لازم توسط متخصص ارتوپد، آزمایش هایی به منظور تأیید عارضه پوکی استخوان یا استئوپروز انجام می شوند. این آزمایش‌ها می توانند کمبود برخی از مواد معدنی مانند کلسیم و ویتامین D را در بدن مشخص کنند. همچنین شدت کم تراکمی استخوان ها در نتایج حاصل از این آزمایش ها مشخص می شود. مهم ترین آزمایش های تشخیص پوکی استخوان عبارتند از:
- آزمایش خون
- آزمایش سنجش تراکم استخوان
روش های درمان پوکی استخوان
روش های متعددی برای درمان پوکی استخوان وجود دارند. نتایج به دست آمده از آزمایش های تشخیصی، مناسب ترین روش درمانی را تعیین می کنند. از این روش ها اغلب با هدف پیشگیری از گسترش پوکی استخوان و جلوگیری از شکستگی های ناشی پوکی استخوان استفاده می شود. روش هایی که در درمان پوکی استخوان مؤثر هستند را می توان به صورت زیر تشریح کرد.
دارو درمانی
داروهایی که از شکستگی استخوان پیشگیری می کنند، بیس فسفونات ها هستند و در دستور تجویز پزشکی قرار دارند.
هورمون درمانی
تغییر و رسیدن به سطح ایده آل هورمون ها در زنان و مردان از اهداف هورمون درمانی است. در این روش هورمون های استروژن در زنان بعد از دوران یائسگی و هورمون های تستوسترون در مردان با افزایش سن، کنترل می شوند.
مغناطیس درمانی
در این روش با استفاده از امواج مغناطیسی با پالس‌های فرکانس پایین به تراکم دهی بافت استخوانی کمک می کنند. این روش علاوه بر کاهش درد می تواند در ساخت بافت استخوانی جدید مؤثر باشد.
تامین مواد معدنی بدن
با داشتن یک رژیم غذایی مناسب می توان در تامین مواد معدنی موثر در جلوگیری از گسترش پوکی استخوان کمک کرد. سبزیجات حاوی کلسیم مانند کلم بروکلی و جذب ویتامین D از طریق نور خورشید، منابع مفیدی برای تامین مواد معدنی مهم هستند.
تمرینات ورزشی
هدف اصلی تمرینات ورزشی هدفمند، تقویت عضلات است. با ارتقای قدرت و توانایی عضلات و ماهیچه ها، می توان از تضعیف استخوان ها و در نهایت شکستگی آن ها پیشگیری به عمل آورد.
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی یکی از شایع ترین بیماری ها در بین افراد مسن یعنی پوکی استخوان پرداخته شد. پوکی استخوان به دلیل کم تراکمی و ضعف شدید استخوانی، عارض می شود و باعث شکستگی استخوان می شود. این شکستگی در استخوان های مختلف بدن مانند ستون فقرات، دست ها، پاها، لگن و زانو مشاهده می شود. دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده فوق تخصص ارتوپدی، تومورهای استخوانی و عضلانی، در زمینه تشخیص و درمان بیماری های مربوط به مفصل و استخوان، تجربه و تخصص کافی دارد. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده برای درمان بیماری پوکی استخوان اقدام کنید.
