جراحی تومورهای استخوانی چیست ؟
جراحی تومورهای استخوانی فرایندی است که در آن تومورهایی که در استخوان‌ها شکل گرفته‌اند، با استفاده از روش‌های جراحی حذف یا تصحیح میشوند. این تومورها ممکن است خوش‌خیم یا خطرناک باشند، به تناسب نوع و اندازه آنها. در صورتی که تومورهای استخوانی خوش‌خیم باشند و اثرات آنها بر سلامتی فرد محدود باشد، جراحی ممکن است به‌عنوان یک راهکار درمانی انتخاب شود تا تومور حذف شود و از بازگشت آن جلوگیری شود. اما در صورتی که تومورهای استخوانی خطرناک باشند و به سایر نقاط بدن گسترش یافته باشند، ممکن است نیاز به جراحی، درمان‌های دیگر مانند شیمی درمانی یا ترکیبی از روش‌های مختلف باشد تا بهبودی بهتری برای بیمار به‌دست آید.( جراح تومور و متخصص ارتوپدی, جراحی تومورهای استخوانی در تهران )
جراحی تومورهای استخوانی بازو‌ها یا پا ها
جراحی تومورهای استخوانی بازو‌ها یا پا‌ها معمولا به دو صورت نجات اندام یا قطع عضو انجام میشود. پیش از جراحی، دکتر ابوالقاسم زاده تمامی گزینه‌های مختلف موجود را مورد بررسی قرار می‌دهد و در مورد مزایا و معایب هر روش با بیمار به گفت و گو می‌پردازد.
جراحی نجات اندام
- با توجه به این که تمامی افراد مبتلا به تومورهای بازو یا پا میتوانند جراحی حفظ اندام انجام دهند، اما این عمل جراحی تا حد زیادی به محل تومور، اندازه آن و وضعیت بافت‌های اطراف تومور بستگی دارد.
- هدف از انجام این روش جراحی، برداشتن تمام سرطان و باقی ماندن پا یا بازو به صورتی است که توانایی حرکت داشته باشد.
- جراحی نجات اندام یک جراحی بسیار پیچیده است. در این جراحی، کل تومور به گونه‌ای برداشته میشود که عملکرد و ظاهر بافت‌های مجاور تا حد زیادی حفظ شوند. پس از آن، بخش برداشته شده استخوان با پیوند استخوان یا پروتز داخلی جایگزین میشود.
- از جمله عوارض شایع این روش جراحی میتوان به عفونت و شل یا شکسته شدن پروتز‌ها اشاره کرد.
- افرادی که جراحی نجات اندام انجام می‌دهند، ممکن است در سال‌های بعد به جراحی گسترده‌تری نیاز داشته باشند و در نهایت عضو خود را از دست بدهند.
جراحی قطع عضو
- برای برخی از بیماران که تومور آنها دارای اندازه‌ای بزرگ می‌باشد و به اعصاب و رگ‌های خونی متصل است، نجات اندام فایده‌ای ندارد و قطع عضو میتواند بهترین گزینه باشد.
- پیش از انجام این جراحی، جراح نتایج حاصل از اسکن‌ام آر آی و بافت برداشته شده را مورد بررسی قرار می‌دهد و میزان قطع عضو را مشخص میکند.
- جراحی قطع عضو معمولا به صورتی انجام میشود که با تشکیل ماهیچه‌ها و پوست‌هایی در اطراف شکاف همراه باشد و بوسیله آنها اندام مصنوعی به بدن متصل گردد.
- در برخی موارد که تومور استخوان در شانه یا بازو قرار دارد، دکتر ابوالقاسم زاده جراحی قطع عضو را به گونه‌ای انجام می‌دهد که ناحیه دارای تومور برداشته شده و بازوی عملکردی بیمار به صورت کوتاه‌تر حفظ شود.
- عمل جراحی نجات اندام و قطع عضو دارای میزان بقای کلی یکسانی هستند و مطالعات انجام شده بر روی بیمارانی که جراحی انجام داده‌اند نشان می‌دهد که، تفاوت کمی میان نحوه واکنش افراد به نتیجه نهایی و کیفیت زندگی در هر دو روش وجود دارد؛ اما مسائل عاطفی اهمیت بسیار زیادی دارد و بیماران نیازمند حمایت و تشویق بسیار زیادی هستند.
( جراح تومور و متخصص ارتوپدی, جراحی تومورهای استخوانی در تهران )
مهمترین روش های درمانی تومورهای استخوانی رادیوتراپی و شیمی درمانی و جراحی است
رادیوتراپی Radiation therapy
رادیوتراپی به معنای استفاده از اشعه ایکس یا گاما برای مقابله با سلول های سرطانی است. ار این روش در موارد زیر استفاده میشود. درمان سرطان وقتی به دلایلی نمیتوان تومور را با جراحی از بدن بیمار خارج کرد انجام رادیوتراپی قبل از جراحی به منظور کوچک کردن آن. وقتی تومور کوچک تر شد جراحی آن راحت تر و بهتر انجام خواهد شد انجام رادیوتراپی بعد از جراحی به منظور از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده از جراحی تا اینکه احتمال عود سرطان کاهش یابد به منظور کم کردن درد بیمار که بر اثر سرطان ایجاد شده است در موارد عود بیماری میتوان از رادیوتراپی برای مهار سرطان و کنترل پیشرفت آن استفاده کرد رادیوتراپی در بیمارستان انجام میشود. این کار در بسیاری موارد در چند جلسه صورت میگیرد. بطور مثال ممکن است در چند روز متوالی انجام گردد.
مقدار و دوز رادیوتراپی را با واحد گری Gray بیان میکنند. بطور ثال اگر بیمار روزی دو گری اشعه به مدت ۳۰ روز دریافت کند کلا ۶۰ گری اشعه دریافت کرده است. هر دوز رادیوتراپی معمولا چند دقیقه طول میکشد ولی ممکن است تا ۱۵ دقیقه هم به طول بینجامد. بیمار ابتدا بر روی تخت دستگاه رادیوتراپی خوابانده شده و سپس رادیوتراپی شروع میگردد. در طول چند دقیقه ای که بیمار اشعه دریافت میکند در اطاق رادیوتراپی تنها است ولی تکنیسین در اطاق مجاور او را میبیند و صدای او را از طریق میکروفون و بلندگو میشنود. در این مدت بیمار باید بر روی تخت آرام و بیحرکت باشد. رادیوتراپی درد ندارد و بیمار در حین انجام آن چیزی را احساس نمیکند. اگر در حین رادیوتراپی بیمار به کمک احتیاج داشته باشد آن را میگوید تا به گوش تکنیسن در اطاق مجاور برسد. انجام رادیوتراپی موجب نمیشود تا بیمار رادیواکتیو شود. بعد از رادیوتراپی بیمار از خود اشعه ای ساطع نمیکند و میتواند با اطمینان در کنار دیگر اعضای خانواده خود باشد.
شیمی درمانی
شیمی درمانی Chemotherapy به معنی استفاده از داروهای خاص برای مقابله با سلول های سرطانی موجود در تومورهای بدخیم است. این داروها مانع از رشد سلول های سرطانی میشوند. در این روش داروهایی به بیمار داده میشود که موجب اختلال در تکثیر سلولی میشوند و چون تکثیر سلولی در سلول های سرطانی بیش از سلول های طبیعی بدن است این داروها بیشتر روی سلول های سرطانی تاثیر مخرب دارند تا روی سلول های سالم. مشخص است که هم رادیوتراپی و هم شیمی درمانی روی سلول ها و بافت های طبیعی هم اثر مخرب دارند و به همین علت است که این روش های درمانی عوارض فراوانی دارند.
از این روش معمولاً در مواردی استفاده میشود که سلول های سرطانی استخوان متاستاز داده اند یعنی در مناطق مختلفی از بدن پراکنده شده اند و این مناطق آنقدر متعدد و گاهی کوچک هستند که خارج کردن همه آنها بوسیله جراحی عملاً مقدور نیست. داروهایی که در شیمی درمانی مورد استفاده قرار میگیرند معمولا بصورت تزریقی به داخل جریان خون فرستاده شده و در تمام بدن فرد پخش میشوند. از شیمی درمانی در موارد زیر استفاده میشود قبل از جراحی تومور سرطانی و به منظور هرچه کوچکتر کردن اندازه تومور. کوچکتر شدن اندازه تومور کمک میکند تا جراح بتواند بهتر تومور سرطانی را از بدن بیمار خارج کند
بعد از عمل جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی که ممکن است در بدن باقی مانده باشند و بدینوسیله کمتر کردن احتمال عود تومور
- همراه با رادیوتراپی در تومورهای سرطانی که قابل جراحی نیستند
- برای کم کردن درد بیمار در تومورهایی که قابل جراحی نیستند
- برای کم کردن سرعت پیشرفت سرطان هایی که پیشرفت زیادی کرده و انتشار وسیعی پیدا کرده اند
جراحی
از این روش در درمان اکثر تومورهای خوش خیم و تعداد زیادی از تومورهای بدخیم استخوان استفاده میشود. اکثر تومور های خوش خیم بصورت بافتی در داخل استخوان هستند.
- در درمان جراحی این تومورها معمولاً پزشک ارتوپد محتویات بافت تومورال را از داخل استخوان خارج کرده و سطح داخلی حفره ایجاد شده را کاملاً میتراشد و سپس حفره خالی را با پیوند استخوان پر میکند. در تومورهای بدخیم وضعیت کمی متفاوت است. این تومورها میتوانند بتدریج استخوان را ضعیف کنند و این روند ممکن است آنقدر ادامه یابد که بالاخره استخوان بر اثر ضربه خفیفی میشکند. شکسته شدن استخوان در محل تومور یک فاجعه است.
- این شکستگی ها یا اصلاً جوش نمیخورند و یا به سختی جوش میخورند. پس تمام سعی پزشک معالج اینست که وقتی میبیند تومور آنقدر رشد کرده که شکستگی قریب الوقوع است مانع از آن شود. این کار با انجام عمل جراحی و تقویت استخوان با کارگذاری ابزارهای فلزی در استخوان انجام میگیرد.
- مسلماً اگر استخوان آنقدر ضعیف شود که بشکند هم معمولاً پزشک ارتوپد راهی بجز انجام عمل جراحی ندارد. معمولاً وقتی تومور آنقدر پیشرفت کرد که در محل استخوان مبتلا درد ایجاد شد این به معنای قریب الوقوع بودن شکستگی است و بیمار در این مواقع معمولاً نیاز به جراحی پیشگیرانه دارد.
این اعمال جراحی درد بیمار راهم تا حدود زیادی از بین میبرند چون موجب کاهش فشار به استخوان در محل تومور میشوند. در مواردی هم که پیشرفت تومور به حدی بوده که بیش از نصف محیط استخوان بر اثر تومور از بین رفته نیاز به جراحی وجود دارد.
( جراح تومور و متخصص ارتوپدی, جراحی تومورهای استخوانی در تهران )
جراحی تومورهای استخوانی در دیگر نقاط بدن (لگن، فک، ستون فقرات و جمجمه)
- برداشتن کامل تومورهای استخوانی در استخوان لگن کار بسیار دشواری است و به همین دلیل معمولا پیش از انجام جراحی، شیمی درمانی به منظور کوچک شدن سرطان و تسهیل عمل انجام میشود.
- برای تومورهای استخوان فک پایین معمولا تمام نیمه پایینی فک برداشته و با استخوان سایر قسمت‌های بدن جایگزین میشود. در صورتی که تمام تومور هنگام عمل برداشته نشود، پرتو درمانی پس از عمل صورت میگیرد.
- برای تومورهای موجود در ستون فقرات و جمجمه ممکن است حذف تمام تومور به صورت ایمن امکان‌پذیر نباشد. به همین دلیل برای این نواحی معمولا ترکیبی از درمان‌ها مورد استفاده قرار میگیرد.
کورتاژ یا ایجاد برش داخل ضایعه
برای برخی از تومورهای استخوانی که احتمال گسترش یا بازگشت سرطان پس از درمان بسیار کم است، جراح تومور استخوانی را بدون برداشتن استخوان و با استفاده از ابزار تیزی به نام کورت خراش می‌دهد تا سوراخی در استخوان ایجاد شود. پس از آن، جراح بافت‌های استخوانی مجاور را با استفاده از مواد شیمیایی یا سرمای شدید درمان میکند تا تمامی سلولهای تومور باقی مانده از بین برود.
سیمان استخوان
سیمان استخوان یا پلی متیل متاکریلات که با نام اختصار PMMA نیز شناخته میشود، به صورت مایع است و با گذشت زمان سخت میشود. از این سیمان معمولا پس از کورتاژ به منظور پر کردن سوراخ موجود در استخوان استفاده میشود که به دلیل ایجاد گرما هنگام خشک شدن میتواند سلولهای باقی مانده را از بین ببرد.
جراحی متاستاز تومور استخوان
- زمانی که سرطان استخوان به دیگر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد، به منظور بالا بردن شانس درمان سرطان باید تومورها برداشته شوند.
- اغلب سرطان‌ها پس از گسترش به ریه‌ها می‌روند و عمل جراحی برای حذف آنها نیازمند دقت بسیار زیاد و برنامه‌ریزی دقیق است.
- پیش از عمل، جراح معمولا با استفاده از سی تی اسکن سعی میکند که تعداد تومورها، اندازه آنها و محل قرارگیری هر کدام را در نظر بگیرد و در صورت اضافه شدن تعداد یا تغییر محل آنها هنگام انجام عمل جراحی، یک برنامه آماده داشته باشد.
( جراح تومور و متخصص ارتوپدی, جراحی تومورهای استخوانی در تهران )
عوارض احتمالی بعد از جراحی سرطان
دو عارضه مهم که ممکن است بعد از جراحی های تومورهای سرطانی ایجاد شود عود تومور و عفونت بعد از جراحی است. هرچه درجه بدخیمی تومور بیشتر باشد احتمال عود تومور بیشتر است. این عود به علت باقی ماندن تعدادی از سلول های سرطانی در بدن ایجاد میشود. این سلولهای باقیمانده بعد از مدتی مجددا رشد کرده و تومور دیگری را بوجود میاورند. در بعضی تومورهای بدخیم خارج کردن کل سلولهای تومورال از بدن عملا غیر ممکن است. عفونت از عوارض احتمالی هر عمل جراحی است. در تومورهای سرطانی دفاع ایمنی بدن تا حدودی کاهش یافته و در خونرسانی محل تومور هم تغییراتی ایجاد شده است. این امر میتواند احتمال بروز عفونت در محل جراحی را بیشتر کند.
( جراح تومور و متخصص ارتوپدی, جراحی تومورهای استخوانی در تهران )
