زمانی که هر یک از مفصل‌های بدن دچار آسیب‌دیدگی شدیدی شده باشند، از روش جراحی تعویض مفصل استفاده می‌کنند. رایج‌ترین جراحی‌های تعویض مفصل، روی مفصل‌های زانو و لگن انجام می‌شود. با توجه به این که تمامی جراحی‌ها دارای عوارض بعد از جراحی هستند، عفونت مفصل مصنوعی نیز به عنوان یکی از عوارض جراحی تعویض مفصل شناخته می‌شود. بسته به میزان عفونت از روش‌های مختلفی برای درمان این عارضه استفاده می‌کنند. در این مقاله قصد داریم با بررسی دلایل و علائم عفونت مفصل مصنوعی، به روش‌های درمان و روش‌های پیشگیری آن نیز بپردازیم. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می خوانید
عفونت مفصل مصنوعی چیست؟
بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل در بدن احتمال عفونی شدن پروتز یا همان مفصل مصنوعی جاگذاری شده وجود دارد. پزشکان متخصص این احتمال را 1 درصد عنوان می‌کنند. عفونت مفصل مصنوعی یا بلافاصله بعد از عمل جراحی و مرخص شدن بیمار رخ می‌دهد یا می‌تواند سال‌ها بعد از انجام جراحی به دلایل مختلف بروز پیدا کند.
چنانچه باکتری از روش‌های مختلف وارد بدن شود و از طریق جریان گردش خون باکتری‌ها به مفصل مصنوعی به کار گذاشته‌شده در بدن برسد، می‌تواند عفونت مفصل مصنوعی ایجاد کند. پلاستیک و فلزهایی که برای ساخت پروتزهای مورد استفاده قرار می‌گیرند از مقاومت بالایی برخوردار هستند. از این رو نفوذ باکتری به پروتز به سختی امکان پذیر است؛ ولی در صورت نفوذ، رشد و تکثیر سریعی خواهد داشت.
چه عواملی باعث عفونت مفصل مصنوعی می شوند؟
همان‌طور که گفته شد، مفصل مصنوعی در دو مقطع زمانی، بلافاصله بعد از عمل جراحی یا هفته‌ها و سال‌ها بعد از جراحی مورد حمله باکتری‌ها قرار می‌گیرد. دلایل عفونی شدن پروتز در این دو مقطع زمانی متفاوت است. در ادامه به بررسی عوامل عفونی شدن مفصل مصنوعی و مسیرهای وارد شدن باکتری به بدن می‌پردازیم.
دلایل عفونی شدن پروتز بلافاصله بعد از جراحی تعویض مفصل یا زودرس:
- از طریق برش‌ها و زخم‌های ایجاد شده روی پوست
- از طریق زخم و برش‌های ایجاد شده در طی سایر جراحی‌ها
- از طریق انجام اعمال دندانپزشکی مانند کشیدن دندان یا عصب کشی دندان
دلایل عفونی شدن پروتز هفته ها و سال ها بعد از جراحی تعویض مفصل یا دیررس:
- اختلال یا کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن در اثر بیماری‌هایی مانند ایدز یا لنفوم
- بروز دیابت
- کاهش خون‌رسانی به اندام‌ها دست و پا در اثر بیماری عروق محیطی
- انجام دوره‌های درمانی خاص و سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن مانند شیمی درمانی
- داشتن اضافی وزن زیاد
علائم ناشی از عفونت مفصل مصنوعی
با انتشار باکتری در بدن و عفونی شدن مفصل مصنوعی، بدن واکنش‌های مختلفی از خود بروز می‌دهد. این واکنش‌ها همان علائم و نشانه‌های ناشی از این مشکل هستند. با مشاهده کوچک‌ترین علامتی بیمار بایستی به پزشک مراجعه داشته باشد تا با روش تجویز دارو بتوان از تکثیر زیاد عفونت جلوگیری کرد. ازجمله علائم ناشی از عفونت مفصل مصنوعی عبارتند از:
- بروز تب و لرز
- احساس درد و سفت شدن شدید عضلات
- التهاب و تورم
- مشاهده ترشحات از زخم
- قرمز شدن نواحی اطراف زخم
- تعریق شبانه
- ضعف و خستگی
آیا عفونت مفصل مصنوعی می تواند خطرناک باشد؟
چنانچه بیمار زودتر متوجه علائم عفونی شدن بدن و پروتز شده باشد، فرآیند درمانی سبک‌تری را طی خواهد کرد. به طوری که دارو درمانی می‌تواند عفونت ایجاد شده را از بین ببرد. در صورتی که عفونت رشد و گسترش بیشتری داشته باشد، بیمار درد بیشتری را باید تحمل کند. علاوه بر آن، روش دارودرمانی پاسخگوی عفونت ایجاد شده نخواهد بود و بیمار بایستی تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
نحوه تشخیص عفونت مفصل مصنوعی
پس از مراجعه به پزشک و گرفتن شرح حال بیمار، علائم بیماری مورد بررسی قرار می‌گیرند. در معاینات فیزیکی اولیه زخم ایجاد شده و ترشح مایعات از زخم در تشخیص عفونت مفصل مصنوعی تأثیر دارند. در ادامه فرآیند تشخیص، برای یافتن موقعیت دقیق بخش عفونی شده پروتز و همچنین نوع باکتری انتشار یافته در بدن، نیاز به انجام تست‌ها و آزمایش‌های مختلف وجود دارد. از جمله این تست‌ها عبارتند از:
انجام آزمایش خون
- تصویربرداری به روش سی تی اسکن
- تصویربرداری به روش ام آر آی
- اسکن استخوان
- کشیدن مایع مفصلی و فرستادن آن برای انجام آزمایش
نحوه درمان عفونت مفصل مصنوعی
نتایج حاصل از تست‌ها و روش‌های تشخیصی، میزان انتشار عفونت در مفصل مصنوعی را مشخص می‌کنند. پزشک متخصص ارتوپد با توجه به نتایج این تست‌ها، روش درمانی مناسبی برای بیمار در نظر می‌گیرد. در ادامه به روش‌های درمان عفونت مفصل مصنوعی اشاره خواهیم داشت.
- روش اول: تجویز داروهای خوراکی و تزریقی آنتی بیوتیک به مدت زمان مشخص
- روش دوم: انجام جراحی دبرید و پاک‌سازی پروتز عفونی شده از هر نوع آلودگی
- روش سوم: جراحی خارج کردن پروتز عفونی شده و جایگزین کردن مفصل با یک پروتز یا مفصل مصنوعی جدید
روش های جلوگیری بروز عفونت مفصل مصنوعی
عفونت مفصل مصنوعی مشکلات متعددی برای بیمار ایجاد می‌کند و فعالیت‌های عادی بدن مانند راه رفتن، نشستن و… را با اختلالاتی مواجه خواهد کرد. با رعایت برخی نکات می‌توان از بروز این مشکلات جلوگیری کرد. از جمله روش‌های جلوگیری بروز عفونت مفصل مصنوعی عبارتند از:
- مصرف منظم داروهای تجویز توسط جراح مربوطه بعد از عمل جراحی به ویژه آنتی بیوتیک ها
- استفاده از ابزارها و پروتزهای کاملاً استریل شده در حین جراحی
- انجام غربالگری باکتری بینی چند هفته قبل انجام جراحی
- رعایت تمامی نکات بهداشتی به هنگام مراجعه به دندانپزشکی توسط دندانپزشک
- کوتاه بودن مدت زمان بودن بیمار در اتاق عمل و کم بودن تعداد پرسنل‌های اتاق عمل
- شست و شو با محلول کلرهگزیدین
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی دلایل و علائم عفونت مفصل مصنوعی پرداخته شد. از جمله مهم‌ترین دلایل این عارضه، وارد شدن باکتری از طریق زخم‌های جراحی، اعمال دندانپزشکی، دیابت، بیماری‌های کاهش‌دهنده سیستم ایمنی و… هستند. از طرفی علائمی همچون درد شدید، تب و لرز، التهاب، ضعف و خستگی از علائم عفونی شدن مفصل مصنوعی در بدن عنوان می‌شوند. دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده فوق تخصص ارتوپدی، تومورهای استخوانی و عضلانی، تجربه و تخصص کافی در زمینه ترمیم آسیب دیدگی‌های زانو و لگن دارد. شما می‌توانید با مراجعه به مطب دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده برای جراحی و درمان عفونت مفصل مصنوعی اقدام کنید.
