رباط های صلیبی از جمله مهم ترین اجزای مفصل زانو به شمار می آیند. مفصل زانو بزرگترین و آسیب پذیرترین مفصل بدن است و هر نوع آسیب وارد شده بر مفصل زانو می تواند منجر به آسیب دیدگی اجزای آن مانند رباط های صلیبی شود.
جراحی رباط صلیبی زانو یکی از مهم ترین جراحی هایی است که توسط متخصص ارتوپد در صورت پارگی شدید رباط های صلیبی انجام می شود.
در این مقاله قصد داریم به عوامل و علائمی که منجر به آسیب رباط صلیبی می شوند، با تشریح آناتومی رباط صلیبی زانو بپردازم. برای دریافت اطلاعات بیشتر تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می خوانید
آناتومی رباط صلیبی زانو
رباط های زانو شبیه به طناب های قوی هستند که بافت آن ها دارای حالت کشسانی و انعطاف پذیر است. فیبرهای کلاژن متراکم و منعطف دلیل اصلی انعطاف پذیری این بافت های کشسانی هستند. وظیفه اصلی رباط های صلیبی نگه داشتن مفصل زانو و اتصال آن به استخوان های ران، کشکک و درشت نی عنوان شده است. هر نوع آسیب دیدگی یا پارگی رباط صلیبی زانو باعث اختلال در عملکرد مفصل زانو و استخوان های متصل به آن می شود. درمان سریع و جراحی رباط صلیبی از مهم ترین اقدامات لازم برای ترمیم رباط های صلیبی هستند.
انواع رباط صلیبی زانو
در حالت کلی دو نوع رباط صلیبی در زانو وجود دارد. هر یک از این رباط ها وظیفه مشخص بر عهده دارند. انواع رباط های صلیبی زانو عبارتند از:
- رباط صلیبی قدامی: وظیفه این نوع رباط صلیبی، کنترل کردن چرخش و حرکت استخوان درشت نی به سوی جلو در مفصل زانو است.
- رباط صلیبی خلفی: وظیفه این رباط صلیبی، کنترل و مقاومت از حرکت رو به عقب استخوان درشت نی در مفصل زانو است.
علائم آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو
همان طور که پیش تر اشاره شد، ایجاد هر نوع آسیب دیدگی یا پارگی رباط های صلیبی در مفصل زانو، عملکرد زانو را مختل می کند. اختلال در عملکرد زانو علائم و نشانه هایی به همراه دارد، از جمله این علائم عبارتند از:
- احساس درد در زانو و نواحی اطراف آن (این درد در زمان حرکت دادن پا یا زانو شدیدتر می شود)
- کاهش دامنه حرکت و چرخش زانو
- نداشتن قدرت حرکت زانو در مواقع پارگی شدید رباط صلیبی
- مشاهده تورم، کبودی و التهاب در نواحی زانو
- شنیدن صداهایی شبیه به تق تق کردن مفصل زانو
- خونریزی داخلی مفصل زانو
عوامل آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو
دلایل متعددی باعث پارگی رباط صلیبی زانو می شوند که در نهایت عمل جراحی رباط صلیبی را به دنبال دارند. برخی از آسیب دیدگی ها نیز با روش های غیر جراحی درمان می شوند. در ادامه به بررسی علل مختلف آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو خواهیم پرداخت:
- وارد شدن ضربات ناگهانی در حوادثی همچون تصادفات یا انجام تمرینات سخت ورزشی، منجر به پارگی رباط صلیبی زانو می شود.
- داشتن سابقه آسیب دیدگی رباط صلیبی در زانو در یکی از اعضای نزدیک خانواده می تواند بستر خوبی برای بروز این عارضه باشد.
- تغییرات رشدی و هورمون ها در بدن می توانند باعث تضعیف و پارگی رباط صلیبی شود.
- وضعیت آناتومیک مفصل زانو در زن و مرد، آسیب دیدگی رباط های صلیبی را فراهم می کنند.
روش های شناسایی پارگی رباط صلیبی زانو
احساس درد و مشاهده تورم و التهاب در زانو و ناتوانی در حرکت دادن زانو، عوامل قابل توجهی برای مراجعه به متخصص ارتوپد می توانند باشند. تشریح حال بیمار و انجام برخی حرکات در زانوی بیمار توسط پزشک متخصص از جمله معاینات اولیه بالینی به شمار می آیند و آسیب دیدگی رباط های صلیبی را تایید می کنند. برای ارزیابی دقیق تر این آسیب دیدگی و اطلاع یافتن از محل دقیق، شدت و نوع رباط آسیب دیده از روش های دیگری استفاده می شود. روش های شناسایی پارگی رباط صلیبی زانو عبارتند از:
- انجام آزمایش حرکتی کشویی قدامی
- انجام آزمایش حرکتی لاچمن
- انجام آزمایش حرکتی تغییر محور
- انجام عکس برداری به روش سی تی آرتروگرافی یا MRI
روش های غیر جراحی درمان آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو
نتایج روش های تشخیصی، شدت آسیب دیدگی را تعیین می کنند و پزشک به کمک اطلاعات این نتایج روش درمانی صحیح را انتخاب می کند. آسیب دیدگی های خفیف، با استفاده از روش های غیر جراحی قابل درمان هستند. در ادامه به شناخت این روش ها خواهیم پرداخت:
- دارو درمانی: داروهای ضد درد و ضد التهاب برای تسکین درد و التهاب صدمات ناشی از آسیب دیدگی رباط های صلیبی زانو استفاده می شوند.
- استفاده از بریس: بریس یا زانوبند طبی، با ثابت نگه داشتن زانو از وارد شدن فشار مضاعف بر زانو و رباط های صلیبی زانو جلوگیری می کند.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی بیشترین تاثیر را در تقویت و بالا بردن قوای جسمانی عضلات زانو و افزایش دامنه حرکت زانو خواهند داشت.
- اوزون تراپی: در این روش با تزریق اکسیژن به محل آسیب دیدگی رباط صلیبی، افزایش خونرسانی و ترمیم پارگی رباط ها فراهم می شود.
- PRP: تزریق پلاسمای غنی شده، روش بسیار موثری برای کاهش درد و التهاب زانو در پارگی رباط صلیبی می شود.
تزریق سلولهای بنیادی
روش جدیدتر و موثرتر در ترمیم بافت های آسیب دیده می باشد که با تزریق کنسناتره غلیظ سلول های بنیادی بند ناف نوزاد بافت های آسیب دیده ترمیم می شوند.
لیزر درمانی: تابش اشعه های مادون قرمز به محل بافت آسیب دیده مفصل زانو و رباط های صلیبی، باعث ترمیم سلول ها و بافت های رباط های صلیبی زانو می شود.
نحوه جراحی رباط صلیبی زانو
برای ترمیم و درمان پارگی شدید رباط های صلیبی زانو از روش های جراحی استفاده می شود. جراحی رباط صلیبی زانو به دو روش جراحی باز و آرتروسکوپی انجام می شود. جراحی باز روشی تهاجمی است و با بستری شدن چند روزه بیمار در بیمارستان همراه است. جراحی آرتروسکوپی رباط صلیبی زانو روشی کمتر تهاجمی است و با عوارضی کمتر انجام می شود. در این روش شکاف های کوچکی در زانو ایجاد می شود و به وسیله لوله های متصل به دوربین، رباط های صلیبی آسیب دیده بررسی و ترمیم می شوند. این روش دقت بالایی دارد و دوره نقاهت کوتاه آن از مهم ترین مزایای روش آرتروسکوپی است.
مراقبت های بعد از جراحی رباط صلیبی زانو
برای کاهش چشمگیر عوارض بعد از جراحی، انجام مراقبت های لازم پس از جراحی توصیه می شود. در ادامه به بررسی این مراقبت های مهم خواهیم پرداخت.
- مصرف داروهای تجویز شده توسط متخصص ارتوپد
- پانسمان و تمیز نگه داشتن محل زخم و بخیه
- خودداری از وارد شدن فشار مضاغف بر زانو در حالت های مختلف
- استفاده از وسیله های کمکی مانند عصا و واکر به مدت یک ماه
- شرکت در جلسات فیزیوتراپی
عوارض احتمالی ناشی از جراحی رباط صلیبی زانو
در این بخش به خطرات نادر و عوارض احتمالی جراحی رباط صلیبی زانو خواهیم پرداخت. بروز این عوارض بسته به مهارت متخصص ارتوپد بسیار کم عارض خواهد بود.
- احساس درد
- ایجاد عفونت
- ایجاد خونریزی
- کاهش دامنه حرکتی
- پارگی دوباره رباط های صلیبی
مراجعه به پزشک
در این مقاله پیرامون آسیب دیدگی های رباط صلیبی زانو، علائم، درمان و جراحی رباط صلیبی زانو مطالب مفیدی ارائه دادیم. آسیب دیدگی های خفیف با روش های غیر جراحی درمان می شوند. برای درمان و ترمیم پارگی رباط صلیبی زانو از روش های جراحی مانند روش آرتروسکوپی استفاده می شود. جراحی می تواند قدرت حرکت زانو را بازیابی کند و تقویت مجدد عضلات را به دنبال داشته باشد. دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده فوق تخصص ارتوپدی، تومورهای استخوانی و عضلانی، در زمینه تشخیص و جراحی رباط صلیبی زانو تجربه و تخصص کافی دارد. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر فرشاد ابوالقاسم زاده برای تشخیص این آسیب دیدگی و درمان آن اقدام کنید.
